Był
jednym z najwybitnijszych polskich aktorow teatralnych i filmowych.
Był również reżyserem. Urodził się 21 kwietnia 1923 w Krakowie.
W 1939 roku brał udział w kampanii wrześniowej w oddziałach
Przysposobienia Wojskowego. Dostał się do niewoli niemieckiej,
trafił do obozu jenieckiego w Altengrabow, później w Toruniu.
W 1940 roku został zwolniony i wrócił do Krakowa. W czasie okupacji
należał do konspiracyjnego kółka teatralnego. W 1945 roku zdał
egzaminy do krakowskiego Studia Dramatycznego przy Teatrze im.
J. Słowackiego założonego przez Karola Frycza, które ukończył
w 1947 roku. W pierwszych latach kariery scenicznej grał w teatrach
krakowskich, które stanowiły wówczas jedną instytucję pod nazwą
Miejskich Teatrów Dramatycznych (1947-1949). W latach 1947-1949
był również asystentem Władysława Woźnika w krakowskiej szkole
teatralnej, gdzie nauczał gry aktorskiej. W 1949 roku został
zaangażowany do Teatru Śląskiego im. St. Wyspiańskiego w Katowicach,
gdzie w latach 1954-1956 pełnił także funkcję kierownika artystycznego.
W 1956 roku musiał opuścić Katowice z powodu ciężkiej choroby
płuc i konieczności zmiany klimatu. W 1957 roku przeniósł się
do Warszawy i od 1958 roku związał się na stałe z teatrami warszawskimi.
Grał w Teatrze Polskim (1958-1959), Teatrze Dramatycznym (1959-1963),
Teatrze Narodowym (1964-1968). Współpraca z Kazimierzem Dejmkiem
- dyrektorem Teatru Narodowego - zaowocowała doskonałymi rolami
na tej scenie: tytułowym RYSZARDEM II Szekspira w reż. Henryka
Szletyńskiego (1964), Przeleckim w UCIEKŁA MI PRZEPIÓRECZKA
Żeromskiego w reż. Jerzego Golińskiego (1964), Riccardem w NAMIESTNIKU
Rolfa Hochhutha w reż. Kazimierza Dejmka (1966) i w koncu Gustawem-Konradem
w historycznych dejmkowskich DZIADACH (1968).
Po odwołaniu przez władze Dejmka ze stanowiska dyrektora, Holoubek
solidarnie z grupą aktorów opuścił teatr. W 1968 roku powrócił
do Teatru Dramatycznego, którym kierował 1971-1982. Jako dyrektor
tej sceny, stworzył teatr o wysokiej randze artystycznej, dbał
o repertuar współczesny, współpracował ze znakomitymi twórcami,
reżyserami: Ludwikiem René, Jerzym Jarockim, Maciejem Prusem,
Kazimierzem Dejmkiem, Bogdanem Korzeniewskim, scenografami:
Kazimierzem Wiśniakiem, Janem Kosińskim, muzykiem Stanisławem
Radwanem. Stworzył jeden z najlepszych w powojennej Polsce zespołów
teatralnych. Występowali u niego między innymi: Jadwiga Jankowska-Cieślak,
Zbigniew Zapasiewicz, Andrzej Szczepkowski, Piotr Fronczewski,
Marek Walczewski. Teatr Dramatyczny pokazywał wówczas swoje
przedstawienia miedzy innymi w Stanach Zjednoczonych, ówczesnej
Republice Federalnej Niemiec, ówczesnym Zwiazku Radzieckim.
Holoubek wyreżyserował wtedy między innymi Fredrowską ZEMSTĘ
(1975) i HAMLETA (1979). W latach 1970-1981 był prezesem SPATiF-u.
W latach 1976-1982 zasiadał w sejmie PRL.
Stabilizacja Teatru Dramatycznego, ze względów politycznych
zaczęła się chwiać. W 1983 roku Holoubek został usunięty ze
stanowiska dyrektora, wcześniej władze rozwiązały ZASP, którego
Holoubek był prezesem. Władza odpowiedziała w ten sposób na
bojkot aktorów reżimowej telewizji i radia po 13 grudnia. Poza
tym Holoubek naraził się władzom tuż po wprowadzeniu stanu wojennego,
na znak protestu zrezygnował z mandatu poselskiego.
Od 1989 roku był zwiazany z Teatrem Ateneum. W 1997 roku został
kierownikiem artystycznym tej sceny.
Od 1973 roku zajmował się także pracą pedagogiczną. Był wykładowcą
Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, a od 1989 roku był profesorem
tej uczelni (Akademia Teatralna). W 1989 roku został senatorem
Rzeczypospolitej Polskiej.
Zagrał w wielu polskich filmach. Pierwszą ważną rolą filmową
była postać alkoholika Kuby w PĘTLI
w reż. Wojciecha Hasa według Marka Hłaski (1957). Z Wojciechem
Hasem Holoubek współpracował jeszcze wielokrotnie. Zagrał Mirka
w POŻEGNANIACH według Stanisława Dygata (1958), Dziadzia we
WSPÓLNYM POKOJU według Zbigniewa Unilowskiego (1959), mecenasa
Rennerta w ROZSTANIU (1960), Don Pedro Velasqueza w RĘKOPISIE
ZNALEZIONYM W SARAGOSSIE według Wacława Potockiego (1964) oraz
doktora Gotarda w SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ według prozy Brunona
Schulza (1973). Ściśle wspólpracował z Tadeuszem Konwickim.
Zagrał w kilku wyreżyserowanych przez niego filmach: Gospodarza
w SALCIE (1965), Maksa w JAK DALEKO STĄD, JAK BLISKO (1971),
Poetę w LAWIE według DZIADÓW Mickiewicza (1989). Grał także
między innymi u Janusza Morgensterna (Wiewiórski w JUTRO PREMIERA
1962), Leonarda Buczkowskiego (Von Steinhagen w CZASIE PRZESZŁYM
1961, Napoleona w MARYSI I NAPOLEONIE 1966) oraz u Janusza Zaorskiego
(Profesor w POKOJU Z WIDOKIEM NA MORZE 1977).
Szerokiej publiczności znany jest z serialu telewizyjnego KLUB
PROFESORA TUTKI według Jerzego Szaniawskiego w reż. Andrzeja
Kondratiuka (1966-1968), w którym wcielił się w rolę Profesora
Tutki.
W ankiecie Polityki na najważniejszych aktorów polskich
XX w. zajął 2 miejsce.
Zmarł w Warszawie 6 marca 2008 roku.
Ważniejsze nagrody:
w 1952 -
nagroda państwowa III stopnia
w 1953 -
nagroda państwowa II stopnia
w 1961 -
nagroda Klubu Krytyki Teatralnej za rolę Goetza w dramacie DIABEL
I PAN BÓG w Teatrze
w 1961
- Dramatycznym w
reż. Ludwika René
w 1966 -
nagroda państwowa I stopnia
w 1972 -
nagroda ministra kultury i sztuki I stopnia
w 1977 -
złota Syrenka za zasługi dla m. st. Warszawy
w 1978 -
nagroda państwowa I stopnia
Otrzymał ponadto odznaczenia:
w Sztandar
Pracy I i II klasy
w Krzyż Kawalerski
Orderu Odrodzenia Polski
w Odznakę
Zasłużonego Działacza Kultury.
(Opracowano na podstawie danych
Instytutu Adama Mickiewicza)